Όταν στις 22 Αυγούστου 2014 πέθαινε, σε ηλικία 108 ετών, ο κορυφαίος Έλληνας φιλόλογος Εμμανουήλ Κριαράς, ο πνευματικός, ο ακαδημαϊκός και ο εκπαιδευτικός κόσμος της χώρας αναγνώριζε, χωρίς καμιά υπερβολή, ότι έφευγε από τη ζωή μια από τις μεγαλύτερες μορφές της νεοελληνικής πνευματικής ζωής του 20ού αιώνα, ένας άνθρωπος που την είχε σημαδέψει ανεξίτηλα με ένα πλουσιότατο έργο και με πολυσχιδείς δραστηριότητες στους τομείς της φιλολογίας, της γλωσσολογίας και της εκπαίδευσης, όχι μόνο στην αυστηρά ερευνητική και επιστημονική τους διάσταση αλλά, εξίσου, στην πρακτική τους εφαρμογή.
Η απόφαση του μεγάλου δασκάλου να κληροδοτήσει στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών τη βιβλιοθήκη του και σημαντικό τμήμα του αρχείου του συνιστά, από την άλλη πλευρά, ύψιστη απόδειξη της εμπιστοσύνης του διαθέτη προς το Ίδρυμα και ουσιαστική αναγνώριση του έργου του. Η ανάδειξη της βιβλιοθήκης του Εμμ. Κριαρά και η διάθεση στην επιστημονική και την ευρύτερη κοινότητα του κληροδοτημένου στο Ινστιτούτο αρχείου του, με την καθοριστική συμβολή του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που ανέλαβε την κάλυψη της σχετικής δαπάνης, αποτελεί για το Ίδρυμα αυτονόητο καθήκον.